అనంతపురం ఎడారికి జవజీవాలు

సహారా… ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ఎడారి. 92 లక్షల చదరపు కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణంలో వ్యాపించి, దక్షిణ సరిహద్దులోని 11 దేశాల (సహేల్ బెల్ట్) భూమిని నిస్సారంగా మారుస్తోంది. భూభ్రమణ మార్పుల కారణంగా ఈ ప్రాంతం పచ్చని అడవి నుంచి ఎడారిగా మారింది. గత శతాబ్దంలో ఉష్ణోగ్రత 10 డిగ్రీలు పెరిగి, నేల రాతిపర్రగా మారడంతో వర్షం పడినా నీరు నిలవక, ఆహార కొరత తీవ్రమైంది. ఈ ఎడారీకరణ లక్షల మంది ఆకలి చావులకు గురిచేసింది.

దీనిని అడ్డుకునేందుకు, 2007లో ఆఫ్రికన్ యూనియన్ 'గ్రేట్ గ్రీన్ వాల్' (జీజీడబ్ల్యూ) ప్రాజెక్టును ప్రారంభించింది, ఈ ప్రాజెక్టు రూ.68 వేల కోట్ల రూపాయలతో 11 దేశాల్లో అడవులను పెంచే లక్ష్యం కలిగి ఉంది. ప్రాజెక్టు సహారా వ్యాప్తిని తగ్గించి, జలస్థాయిని పెంచుతోంది.

ఏపీలో అనంతపురం జిల్లా కరవు, బోర్ల అతివినియోగం కారణంగా ఎడారీకరణ బారిన పడుతోంది. బొమ్మనహాల్, కనేకల్ వంటి ప్రాంతాల్లో భూమి నిస్సారమవుతోంది. శాస్త్రవేత్తలు ఈ సమస్యను గుర్తించి, ప్రభుత్వం, స్థానికులు చర్యలు చేపడుతున్నారు. సహారాలో విజయవంతమైన 'జాయ్' పద్ధతి అర్థచంద్రాకార గుంతల్లో సహజ ఎరువులతో వర్షపు నీటిని నిల్వ చేసి మొక్కలు పెంచడం అనంతపురంలో స్ఫూర్తిగా నిలుస్తోంది. ఈ పద్ధతి ద్వారా భారత్లోని కరవు ప్రాంతాల్లో భూసారాన్ని పెంచే అవకాశం ఉంది. స్థానికంగా చెట్లు నాటడం, నీటి సంరక్షణ పథకాలు ఇందుకు దోహదపడతాయి.

సహారాలో 'గ్రేట్ గ్రీన్ వాల్' ప్రాజెక్టు 8 ఏళ్లలో సెనెగల్, నైజీరియాలో లక్షల ఎకరాల్లో జొన్న, మునగ, టొమాటో, నారింజ పంటలను సాగు చేసింది. బుర్కిన ఫాసో రైతు యాకూబా సవడాగో రూపొందించిన 'జాయ్' పద్ధతి 50 ఎకరాలను పచ్చగా మార్చి, లక్షల మందికి ఉపాధి కల్పించింది. ఈ విజయం అనంతపురంలో స్థానిక రైతులకు, ప్రభుత్వాలకు స్ఫూర్తిగా నిలుస్తుంది. భారత్లో ఎడారీకరణను అడ్డుకోవడానికి జీజీడబ్ల్యూ వంటి ప్రాజెక్టులు, స్థానిక వ్యవసాయ పద్ధతులతో కలిసి అమలైతే, ఆహార భద్రత, ఉపాధి అవకాశాలు పెరుగుతాయి. నీటి సంరక్షణ, స్థానిక మౌలిక సదుపాయాల కొరతను అధిగమించడం సవాలుగా ఉంది.

వృక్షాలు, జీవ జాతుల సంరక్షణతోనే అనంతపురంలో విస్తరిస్తున్న ఎడారిపై వార్ చేయొచ్చని ఈ ప్రాంతంలో పరిశోధనలు చేసిన స్వచ్ఛంద సంస్థలు ఘంటాపథంగా చెపుతున్నాయి.