Hang Lemon and Chillies at the Door: గుమ్మానికి నిమ్మ, మిరపకాయ ఎందుకు కడతారు?

 Hang Lemon and Chillies at the Door: భారతీయ సంస్కృతి, సంప్రదాయాల్లో తరచుగా కనిపించే ఆచారాలలో ఒకటి—గుమ్మానికి, లేదా ఇంటి ప్రధాన ద్వారానికి, కొన్నిసార్లు దుకాణాలకు కూడా—నిమ్మకాయలు, మిరపకాయలను దారంతో గుచ్చి వేలాడదీయడం. అనాదిగా వస్తున్న ఈ ఆచారం వెనుక మూఢనమ్మకాలు ఉన్నాయనే విమర్శలు ఉన్నా, దీనికి సంబంధించిన కొన్ని శాస్త్రీయ, సాంప్రదాయపరమైన వివరణలు ఇప్పుడు ఆసక్తిని రేకెత్తిస్తున్నాయి.

ఈ ఆచారం వెనుక ఉన్న ప్రధాన విశ్వాసం 'దిష్టి' లేదా 'దృష్టి దోషం' నివారణ. ఒక వ్యక్తి విజయాలు, ఆనందాలను చూసి ఇతరులు అసూయ పడినప్పుడు, ఆ ప్రతికూల శక్తి ఇంటిలోకి ప్రవేశించకుండా నిరోధించడానికి ఈ నిమ్మ, మిరపకాయల మాలికను కడతారు. ఈ మాలికను చూసిన వారి దృష్టి దానిపై కేంద్రీకృతమై, ఇంటిపై పడాల్సిన ప్రతికూల శక్తి (దిష్టి) ఆ వస్తువులపై పడి, తటస్థీకరించబడుతుందని భావిస్తారు.

ప్రాచీన హిందూ పురాణాల ప్రకారం, ఈ ఆచారానికి మరొక ఆధ్యాత్మిక కోణం ఉంది. లక్ష్మీదేవికి సోదరి అయిన దరిద్ర దేవత (పేదరికం, దురదృష్టానికి ప్రతీక) పుల్లని, కారంగా ఉండే ఆహారాన్ని ఇష్టపడుతుంది. ఇంటి గుమ్మానికి ఈ నిమ్మ, మిరపకాయల మాలికను వేలాడదీయడం వలన, వాటిని చూసిన దరిద్ర దేవత వాటిని తిని తృప్తి చెందుతుంది. ఆమె సంతృప్తి చెంది, లోపలికి ప్రవేశించకుండా అక్కడి నుంచే వెనక్కి తిరిగిపోతుందని నమ్ముతారు. తద్వారా లక్ష్మీ కటాక్షం ఇంటిలో నిలుస్తుందని విశ్వాసం.

కొందరు పరిశోధకులు ఈ ఆచారాన్ని కేవలం మూఢనమ్మకంగా చూడకుండా, దీని వెనుక చిన్నపాటి శాస్త్రీయ లేదా ఆరోగ్యకరమైన కోణం ఉండవచ్చని విశ్లేషిస్తున్నారు. నిమ్మకాయలో ఉండే సిట్రిక్ యాసిడ్ , మిరపకాయలో ఉండే క్యాప్సైసిన్ అనే రసాయన పదార్థాలు చాలా శక్తివంతమైనవి. వీటిని గుమ్మానికి కట్టడం వల్ల, వాటి వాసనకు కీటకాలు, క్రిములు, కొన్ని రకాల దోమలు ఇంటిలోకి రాకుండా కొంత వరకు నివారించబడే అవకాశం ఉందని కొందరి వాదన. పూర్వకాలంలో ప్రజలు ఈ మిరపకాయలను, నిమ్మకాయలను తిని ఆరోగ్యంగా ఉండేవారనీ, ఈ ఆచారం ఆరోగ్యానికి ప్రాముఖ్యత ఇచ్చిందని కూడా కొందరు విశ్లేషిస్తారు. ఏది ఏమైనప్పటికీ, దృష్టి దోష నివారణ అనే నమ్మకంతోనే నేటికీ ఈ ఆచారం కొనసాగుతోంది. ఈ ఆచారం వెనుక ఉన్న అసలు కారణం ఏమై ఉన్నా, ఇదొక భారతీయ సంస్కృతిలో భాగమైపోయింది.