Blood Clot: రక్తం ఎందుకు గడ్డ కడుతుంది.?

Blood Clot: రక్తం గడ్డకట్టడం (Blood Clotting) అనేది మన శరీరంలో గాయాలు అయినప్పుడు రక్తస్రావాన్ని ఆపడానికి జరిగే ఒక సహజమైన, కీలకమైన ప్రక్రియ. దీన్నే వైద్య పరిభాషలో హీమోస్టాసిస్ అంటారు. ఆరోగ్యకరమైన వ్యక్తిలో రక్తం గడ్డకట్టడం అనేది గాయం అయినప్పుడు మాత్రమే జరుగుతుంది. అయితే, కొన్నిసార్లు రక్తం అవసరం లేని చోట, అంటే రక్తనాళాల లోపల గడ్డకడుతుంది. దీనిని థ్రాంబోసిస్ (Thrombosis) అంటారు, ఇది చాలా ప్రమాదకరం (ఉదా: గుండెపోటు లేదా స్ట్రోక్).రక్తం గడ్డకట్టడానికి మూడు ప్రధాన దశలు ఉన్నాయి, వీటిలో ప్లేట్‌లెట్స్, అనేక రకాల ప్రోటీన్లు (గడ్డకట్టే కారకాలు) ముఖ్యపాత్ర పోషిస్తాయి

1. రక్తనాళం సంకోచించడం

గాయం అయిన వెంటనే, రక్తం కోల్పోకుండా ఆపడానికి, గాయపడిన రక్తనాళం (Blood Vessel) గోడలు సంకోచిస్తాయి (బిగుసుకుపోతాయి). ఇది రక్త ప్రవాహాన్ని తగ్గిస్తుంది.

2. ప్లేట్‌లెట్ ప్లగ్ ఏర్పడటం

గాయపడిన చోట రక్తనాళం లోపలి పొర దెబ్బతింటుంది.

రక్తంలో ఉండే ప్లేట్‌లెట్స్ అనే కణాలు ఆ దెబ్బతిన్న భాగానికి అతుక్కుంటాయి.

ప్లేట్‌లెట్స్ ఇతర ప్లేట్‌లెట్లను ఆకర్షించి, ఒకదానితో ఒకటి కలిసిపోయి తాత్కాలికంగా ఆ రంధ్రంలో ఒక ప్లగ్ (అడ్డుకట్ట) లాగా ఏర్పడతాయి.

3. ఫైబ్రిన్ క్లాట్ ఏర్పడటం..ఇదే అసలైన బలమైన గడ్డకట్టే దశ

రక్తంలో దాదాపు 13 రకాల గడ్డకట్టే కారకాలు అనే ప్రోటీన్లు ఉంటాయి. ఇవి ఒకదాని తర్వాత ఒకటి చైన్ రియాక్షన్ లాగా ఉత్తేజితమవుతాయి

ఈ చర్యలన్నీ చివరికి ఫైబ్రినోజెన్ అనే కారకాన్ని ఫైబ్రిన్ అనే ప్రోటీన్‌గా మారుస్తాయి.

ఫైబ్రిన్ అనేది సన్నని దారాల వంటి నిర్మాణాలను ఏర్పరుస్తుంది.

ఈ ఫైబ్రిన్ దారాలు ప్లేట్‌లెట్ ప్లగ్‌ చుట్టూ, గాయపడిన భాగంలో ఒక వల లాగా అల్లుకుపోతాయి.

ఈ ఫైబ్రిన్ వలలో ఎర్ర రక్త కణాలు,ఇతర రక్త కణాలు చిక్కుకుపోతాయి.

చివరికి దృఢమైన, స్థిరమైన రక్తం గడ్డ ఏర్పడి, గాయం పూర్తిగా మూసుకుపోయే వరకు రక్తస్రావం కాకుండా రక్షిస్తుంది.