Ravana’s Ten Heads: లంకాధిపతి, మహా పరాక్రమవంతుడైన రావణుడికి పది తలలు ఉండటం రామాయణంలో ఒక ముఖ్యమైన ఆసక్తికరమైన అంశం. ఇవి కేవలం భౌతికమైన పది తలలు మాత్రమే కాకుండా, వాటి వెనుక లోతైన ప్రతీకాత్మక అర్థం ఆధ్యాత్మిక, నైతిక ప్రాముఖ్యత ఉన్నాయి. రావణుడి పది తలలకు సంబంధించి వివిధ కథలు, వ్యాఖ్యానాలు ప్రచారంలో ఉన్నాయి.
రావణుడు అపారమైన జ్ఞానం కలవాడు. అతను వేదాలను, శాస్త్రాలను అధ్యయనం చేసిన గొప్ప పండితుడు. శివ భక్తుడు. అతని పది తలలు నాలుగు వేదాలు, ఆరు శాస్త్రాల (లేదా షడ్దర్శనాలు) జ్ఞానాన్ని సూచిస్తాయని ఒక నమ్మకం. ఈ పది తలలు అతని మేధస్సు, పాండిత్యం విభిన్న రంగాలలో అతని పరిజ్ఞానాన్ని సూచిస్తాయి. అయితే, ఇంతటి జ్ఞానం ఉన్నప్పటికీ, అతను తన అహంకారం, కామం, క్రోధం, లోభం వంటి పది దుర్గుణాలకు బానిసయ్యాడు. ఈ దుర్గుణాలే అతని పతనానికి కారణమయ్యాయి. అందుకే, పది తలలు అతని జ్ఞానంతో పాటు, అతనిలోని పది ప్రతికూల లక్షణాలకు కూడా ప్రతీకగా నిలుస్తాయి. రావణుడికి "దశగ్రీవుడు" (దశ = పది, గ్రీవ = మెడ) అనే పేరు ఉంది. ఇది అతని పది తలలను స్పష్టంగా సూచిస్తుంది.
రావణుడు శివుని గొప్ప భక్తుడు. శివుడిని ప్రసన్నం చేసుకోవడానికి అతను కఠోర తపస్సు చేశాడు. ప్రతిసారి తన తలని నరికి శివునికి అర్పించేవాడని, శివుడు ప్రసన్నమై తిరిగి అతనికి తలను ప్రసాదించేవాడని, అలా తొమ్మిది సార్లు చేసిన తర్వాత పదవసారి కూడా తల నరకబోతుండగా శివుడు ప్రత్యక్షమై అతనికి పది తలలు అమరత్వాన్ని (వరంగా ఇచ్చిన విధంగా తిరిగి పుట్టే శక్తిని) ప్రసాదించాడని కొన్ని కథలు చెబుతాయి. ఇది అతని అసాధారణ తపస్సు, శివ భక్తికి నిదర్శనం.
పది తలలు మానవుడి పది ఇంద్రియాలకు (జ్ఞానేంద్రియాలు కర్మేంద్రియాలు) ప్రతీక. రావణుడు ఈ ఇంద్రియాలపై పూర్తి పట్టు సాధించాడని, లేదా వాటిని తన అదుపులో ఉంచుకున్నాడని దీని అర్థం. అయినప్పటికీ, ఈ ఇంద్రియాలను ధర్మబద్ధంగా ఉపయోగించడంలో అతను విఫలమయ్యాడు, ఇది అతని దుర్మరణానికి దారితీసింది. పది తలలు రావణుడి అధికారం, శక్తి అతని సామ్రాజ్య విస్తృతిని కూడా సూచిస్తాయి. పది దిక్కులను జయించిన పాలకుడిగా కూడా రావణుడిని వర్ణిస్తారు.
కొన్ని గ్రంధాల ప్రకారం, రావణుడి పది తలలు అతనిలోని ఈ పది దుర్గుణాలకు ప్రతీక:
1. కామం (Lust): కోరిక
2. క్రోధం (Anger): కోపం
3. లోభం (Greed): అత్యాశ
4. మోహం (Delusion/Attachment): మమకారం
5. మదం (Arrogance/Pride): అహంకారం
6. మాత్సర్యం (Envy/Jealousy): అసూయ
7. బుద్ధి (Intellect): దుర్వినియోగపరచబడిన మేధస్సు
8. చిత్తం (Mind): చెడు ఆలోచనలు
9. అహంకారం (Ego): స్వార్థం
10. మనస్సు (Mind): అదుపు తప్పిన మనస్సు
ఈ పది తలలు రావణుడికి అపారమైన శక్తిని, జ్ఞానాన్ని ఇచ్చినప్పటికీ, అతనిలోని దుర్గుణాలకు బానిస కావడంతో అతని పతనం అనివార్యమైంది. అందుకే రావణుడి పది తలలు గొప్ప శక్తికి, జ్ఞానానికి, కానీ వాటిని దుర్వినియోగం చేసినప్పుడు కలిగే వినాశనానికి ప్రతీకగా నిలుస్తాయి.
