Jaya–Vijaya Guardians: శ్రీవారి ఆలయం ముందుండే జయవిజయులు ఎవరు?

Jaya–Vijaya Guardians: తిరుమల శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామివారి ఆలయంలోని ముఖ్య ద్వారం వద్ద నిలబడి, భక్తులకు మొదటి దర్శనం ఇచ్చేది మహావిష్ణువు నివాసమైన వైకుంఠంలోని ద్వారపాలకులు అయిన జయవిజయులే. వీరు కేవలం ద్వారపాలకులే కాక, భగవంతుడి లీలా విశేషాల్లో కీలక పాత్ర పోషించిన గొప్ప భక్తులుగా పురాణాలు చెబుతున్నాయి. పురాణాల ప్రకారం, జయవిజయులు వైకుంఠానికి చెందిన మహావిష్ణువుకు అత్యంత ప్రీతిపాత్రమైన, విశ్వాసపాత్రమైన సేవకులు. వీరు నిత్యం స్వామివారికి రక్షణగా ఉంటూ, లోపలికి ఎవరు వెళ్లాలి, ఎవరు వెళ్లకూడదు అనే నియమాలను పర్యవేక్షిస్తుంటారు. సర్వశక్తుడైన మహావిష్ణువును కలవడానికి వచ్చే దేవతలు, మహర్షులు కూడా వీరి అనుమతి తీసుకున్న తర్వాతే స్వామి సన్నిధికి వెళ్లాల్సి ఉంటుంది. తిరుమల ఆలయ మహాద్వారం వద్ద మనం చూసే జయవిజయుల విగ్రహాలు, భక్తులకు వైకుంఠ వాసాన్ని దర్శింపజేసే విధంగా ఆ స్థానాన్ని సూచిస్తాయి. భాగవతం, విష్ణు పురాణాల ప్రకారం, ఒకానొక సందర్భంలో సనకసనందాది మహర్షులు మహావిష్ణువు దర్శనం కోసం వైకుంఠానికి వచ్చారు. అయితే, ఆ సమయంలో స్వామి విశ్రాంతి తీసుకుంటున్నారని చెప్పి జయవిజయులు వారిని లోపలికి అనుమతించలేదు. దీనితో ఆగ్రహించిన మహర్షులు, అహంకారంతో ఉన్న వీరిని భూలోకంలో అసురులుగా జన్మించమని శపించారు.

శాపం తీవ్రతను చూసి భయపడిన జయవిజయులు, స్వామివారిని క్షమించమని వేడుకున్నారు. అప్పుడు మహావిష్ణువు జోక్యం చేసుకుని, మహర్షుల శాపం వృథా కాదని, అయితే వారికి రెండు మార్గాలు ఉన్నాయని తెలిపారు: ఏడు జన్మల పాటు భూలోకంలో తన భక్తులుగా జన్మించడం. మూడు జన్మల పాటు తన శత్రువులుగా జన్మించి, తన చేతిలోనే మరణించి తిరిగి వైకుంఠం చేరడం. భగవంతుడితో విడిగా ఉండడం ఏడు జన్మల పాటు తమకు అసాధ్యమని భావించిన జయవిజయులు, మూడు జన్మల పాటు స్వామివారి శత్రువులుగా జన్మించి, ఆయన చేతిలో మరణించే మార్గాన్ని ఎంచుకున్నారు.

ముఖ్యమైన మూడు జన్మలు:

పురాణాల ప్రకారం, జయవిజయులు తమ మూడు జన్మలలో ఈ విధంగా మహావిష్ణువు చేత సంహరించబడి, తిరిగి వైకుంఠం చేరుకున్నారు:

మొదటి జన్మ: హిరణ్యాక్షుడు, హిరణ్యకశిపుడుగా (వరాహావతారం, నరసింహావతారం)

రెండవ జన్మ: రావణుడు, కుంభకర్ణుడిగా (రామావతారం)

మూడవ జన్మ: శిశుపాలుడు, దంతవక్త్రుడిగా (కృష్ణావతారం)

ఈ విధంగా, జయవిజయులు మహావిష్ణువు ముఖ్యమైన అవతారాలకు ఆయన లీలలకు మూలకారణమయ్యారు. నేటికీ తిరుమల ఆలయం వద్ద వారికి ప్రత్యేక స్థానం ఉండడం, వారి భక్తి, స్వామివారి పట్ల వారికున్న అపారమైన అనురాగాన్ని గుర్తు చేస్తుంది.